Reagowanie na transgraniczne zagrożenia zdrowia

Głosowanie projektu opinii jest zwieńczeniem trwających kilka miesięcy konsultacji na forum Komitetu Regionów. Przedstawiciele samorządów z krajów członkowskich UE zgłaszali propozycje rozwiązań wzmacniających bezpieczeństwo zdrowotne Europejczyków. Kryzys spowodowany pandemią COVID-19 pokazał, że konieczna jest lepsza międzynarodowa współpraca służb medycznych, szybsza wymiana informacji, zwiększenie dostępności produktów leczniczych (szczepionki), sprzętu (respiratory), środków ochrony (maseczki, kombinezony etc.).

W przyjętym wczoraj dokumencie czytamy, że „Komitet Regionów wspiera plany Komisji Europejskiej przygotowania silniejszych i bardziej kompleksowych ram prawnych, w których Unia Europejska przy zachowaniu zasady pomocniczości i głównej odpowiedzialności państw członkowskich za opiekę zdrowotną i gotowość na wypadek sytuacji kryzysowej może szybko reagować i uruchamiać środki gotowości i reagowania na transgraniczne zagrożenia zdrowia na całym jej obszarze”.

Europejski Komitet Regionów w uwagach wstępnych do opinii stwierdza, że „pandemia COVID-19 stała się realnym testem warunków skrajnych”, który uwydatnił braki m.in. w komunikacji. „Podejmowane przez poszczególne państwa członkowskie, ale i poszczególne regiony, rozwiązania o charakterze epidemiologicznym znacząco różniły się od siebie, wywołując nie tylko negatywne skutki w ochronie zdrowia, ale również społeczne i gospodarcze” – podkreślają przedstawiciele samorządów.

Przypominają również, że w 19 krajach Unii Europejskiej system ochrony zdrowia jest zdecentralizowany, dlatego do nowelizowanych rozporządzeń zdrowotnych UE należy „wprowadzić silniejszy komponent dotyczący szczebla niższego niż krajowy”. Komitet Regionów postuluje m.in. nawiązanie ściślejszej współpracy transgranicznej w zapobieganiu i zwalczaniu zagrożeń zdrowia; gromadzenie danych statystycznych nie tylko na szczeblu centralnym, ale również regionalnym i lokalnym; wymiany personelu medycznego i specjalistów ds. zdrowia publicznego np. między dwoma krajami członkowskimi; powołanie transgranicznych grup kontaktowych.

- Mamy doświadczenie oraz funkcjonujące od wielu lat modele współpracy z regionami po drugiej stronie granicy, jednak kryzys uwidocznił wiele barier w tym zakresie – ocenia marszałek Olgierd Geblewicz. - Apeluję o przyjęcie właściwych rozwiązań prawnych, ale też systemu zachęt i promocji dobrych praktyk w celu usprawnienia współpracy w regionach przygranicznych. Sugeruję również utworzenie statusu transgranicznego pracownika opieki zdrowotnej, co w przyszłości ułatwi mobilność personelu medycznego, jak i pacjentów. Dobra współpraca transgraniczna w dziedzinie ochrony zdrowia to większe bezpieczeństwo obywateli po obu stronach granicy, to lepsze wykorzystanie sprzętu, środków i kadry - dodaje marszałek Olgierd Geblewicz, który był sprawozdawcą opinii przygotowanej przez komisję Zasobów Naturalnych (NAT) Europejskiego Komitetu Regionów.

Przegłosowany w czwartek, podczas sesji plenarnej EKR, projekt opinii dotyczy – zbiorczo – dwóch rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady:

- w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia oraz uchylającego decyzję nr 1082/2013/UE

- zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 851/2004 ustanawiające Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób.

Zgłoszone poprawki koncentrują się właśnie na wzmocnieniu wspomnianego „komponentu regionalnego”. Np. w tekście zaproponowanym przez Komisję Europejską jest mowa o „unijnym planie gotowości i reagowania” na wypadek kryzysu zdrowotnego i pandemii; ma on być opracowywany we współpracy z państwami członkowskimi i odpowiednimi agencjami unijnymi; EKR postuluje dopisanie do współpracy także regionów i miast.

W artykule określającym misję i zadania Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób dodano punkt wskazujący konieczność przygotowania „wytycznych dot. leczenia chorób zakaźnych i zarządzania przypadkami tych chorób.” EKR wskazuję potrzebę opracowania „wskazówek dla regionów przygranicznych i węzłów tranzytowych w wypadku transgranicznych zagrożeń zdrowia”. Podkreśla również zasadność gromadzenia danych (np. epidemicznych) na szczeblu niższym niż krajowy, ponieważ w czasie pandemii COVID-19 sytuacja w niektórych regionach znacząco odbiegała od średniej krajowej.

Marszałek Olgierd Geblewicz podczas debat na forum unijnym podkreślał istotną rolę samorządów lokalnych i regionalnych w systemie bezpieczeństwa zdrowotnego. Przypomniał, że regionalne szpitale i inne jednostki ochrony zdrowia znalazły się na pierwszej linii frontu w walce z COVID-19.

- Głęboko wierzę w to, że zarówno dobra koordynacja na poziomie europejskim, jak i włączenie miast i regionów, które na co dzień odpowiedzialne są za ochronę zdrowia, pozwoli nam lepiej stawić czoła przyszłym kryzysom oraz lepiej chronić naszych mieszkańców – podsumowuje Olgierd Geblewicz.

Europejski Komitet Regionów jest organem doradczym i opiniodawczym złożonym z przedstawicieli samorządów regionalnych i lokalnych UE ze wszystkich 27 państw członkowskich. Za pośrednictwem EKR mają oni możliwość wymiany opinii na temat aktów prawnych UE, które mają bezpośredni wpływ na regiony i miasta

Olgierd Geblewicz działa w EKR od 2011 roku. Zasiada w dwóch komisjach: Obywatelstwa, Sprawowania Rządów, Spraw Instytucjonalnych i Zewnętrznych (CIVEX) oraz Zasobów Naturalnych (NAT).